NUTRIPOL

Owies (Avena)

Rodzaj z rodziny traw, obejmujący 35 gatunków roślin jednorocznych i wieloletnich występujących w Eurazji. Najbardziej znany przedstawiciel rodzaju – owies głuchy (Avena  fatula) – stał się powszechnie występującym chwastem spotykanym na polach i przydrożach w Australii, Ameryce Północnej i południowej części Afryki. Tworzy niewielkie kępy o wysokości od 0,9 do 1,2 metra.

                  Owies zwyczajny - (Avena sativa) - zawleczony do zachodniej części Europy początkowo jako chwast upraw jęczmienia. Stamtąd nastąpiła propagacja do innych części świata. Uprawy kultywowane są na obszarach o klimacie umiarkowanym i chłodnym. W klimacie ciepłym uprawia się bardziej odporny na wysokie temperatury owies bizantyjski. Pod względem wymagań glebowych - po życie - należy do najmniej wybrednych zbóż. W warunkach dostatecznej wilgotności można go uprawiać nawet na ubogich, kwaśnych piaskach. Nie jest porażany przez choroby podstawy źdźbła i pełni funkcję rośliny fitosanitarnej - owies jest zbożem konkurencyjnym w stosunku do chwastów, ponieważ szybko się rozwija i je zagłusza. Owies jak każde zboże jare jest wytrzymały na przymrozki wiosenne i bardzo rzadko spotyka się straty wywołane przemarzaniem. Generalnym warunkiem udania się zbóż jarych jest ich jak najwcześniejszy siew, gdy gleba nie jest jeszcze przesuszona.
Owies powszechnie jest wykorzystywany jako komponent paszowy. Ziarno owsa zwyczajnego zawiera dużo węglowodanów, ok. 13% białka i 7,5% tłuszczów. Jest bogate w wapń, żelazo, witaminę B i kwas nikotynowy. Jako karma w hodowli wykorzystywana jest także słoma używana jako wyściółka. Zielone rośliny mogą być wypasane, dostarczają dobrego siana lub kiszonki. Przemysł wykorzystuje otrzymywany z łusek owsa furfurol, substancję chemiczną dodawaną do różnych rozpuszczalników. Do głównych producentów owsa zwyczajnego należą USA, Białoruś, Rosja, Kazachstan, Kanada, Francja, Polska, Finlandia, Niemcy i Australia. W ostatnim czasie zapotrzebowanie na owies uległo zmniejszeniu ze względu na rosnącą konkurencję odmian kukurydzy i lucerny.
            
                  W Polsce pod względem powierzchni uprawy owies zajmuje w Polsce drugie miejsce po życie. Uprawia się go na terenie całego kraju, ale zgodnie z jego wymaganiami wilgotnościowymi największy udział w strukturze zasiewów ma w rejonach o chłodniejszym klimacie i większej ilości opadów, to jest na Podkarpaciu, w Karpatach, na Śląsku Cieszyńskim oraz na Wybrzeżu. Obszar jego uprawy wykazuje tendencję malejącą, przy równoczesnym wzroście plonów.                   
                           Zgodnie z Polską Normą PN-R-74106 ziarno owsa przeznaczonego do przetwórstwa na produkty spożywcze lub paszowe i będące przedmiotem obrotu handlowego powinno być jednorodne, czyste, dojrzałe, dobrze wykształcone, o cienkiej plewce, o jednolicie jasnych plewkach i ziarniaku, barwy od białej do jasnożółtej, bez ciemnych przebarwień, wolne od jakichkolwiek żywych owadów i roztoczy, widocznych gołym okiem.
Ziarno owsa musi mieć swój swoisty zapach, niedopuszczalny jest obcy lub wskazujący na jego zepsucie.
Gęstość ziarna w stanie zsypnym owsa przeznaczonego do przetwórstwa nie powinna być niższa niż 49 kg/hl (100 litrów). Dopuszczalna wilgotność wynosi 15 proc.